یاماها

نقد کتاب: یاماها

نویسنده کتاب: محبوبه حاجیان نژاد

ناشر: سوره مهر

 

خلاصه‌ی کتاب:

یک خانواده مذهبی که پدری روحانی دارند، قبل از انقلاب در یک روستا زندگی می کنند. پدر این خانواده که بسیار هم اهل مسجد و نماز است، به شدت با درس خواندن دخترش مخالف است و خیلی وحشتناک برخورد می کند. پسرش را که دانشگاه قبول شده، مجبور می کند به حوزه برود. پسر چون اصلاً حوزه را دوست ندارد، فرار می کند تا بتواند از شر این پدر سختگیر خلاص شود. در پی ماجراهایی، این پسر با گروهک ها به همکاری می پردازد و به زندان ساواک می ‌افتد، شکنجه و نهایتاً آزاد می ‌شود و کم‌کم به نیروهای انقلابی می پیوندد. مادر خانواده از شدت تندروی و بد رفتاری پدر سکته می کند و دختر خانواده از شدت سختگیری پدر، دست به فرار می زند.

 

نقدکتاب:

– داستان کتاب گرچه در فضای پیش از انقلاب و جریانات مردمی ضد رژیم شکل می گیرد، اما آن قدر مسائل و درگیری های خانوادگی و شخصی بین افراد پررنگ است که تقریبا مسائل پیش از انقلاب به حاشیه رانده می شود.

– این نکته را خیلی خوب نشان می دهد که گروهک ها، از کنجکاوی و علاقه جوانان، برای اهداف شوم خود سوء استفاده می کردند و نهایتا هر بلایی می توانستند، سر آنها می آوردند.

– سختگیری های شدید پدر خانواده، در کنار لباس روحانیت و صحنه های مکرر وضو گرفتن و نماز خواندن و مسجد رفتن، تاثیر بسیار بدی بر خواننده می گذارد. گرچه در ادامه داستان، پسر خانواده سعی دارد با نشان دادن گذشته این مرد و زحماتی که کشیده و سختی هایی که تحمل کرده، رفتارش را توجیه کند. اما صحنه های سیلی زدن به دختر کوچک خانواده و دق کردن مادر از این واقعه، فرار پسر از دست غیرمنطقی بودن پدر و حرف های بی منطقش در مورد دانشگاه و… در ذهن مخاطب باقی می ماند. مخصوصا که دختر کوچک خانواده هم نهایتاً به خاطر همین سختگیری های پدر، از خانه فرار و عاقبت بسیار بدی پیدا می کند.

– دختر بزرگ خانواده مدام توسط همسرش، در حد مرگ کتک می خورد. شوهر این دختر قمار باز و بی اخلاق است و بطور خلاصه، جامع رذایل اخلاقی است. اما هر بار که این دختر به خانه پدر (یعنی روحانی بزرگ محل) پناه می آورد، پدر می گوید شوهر است و اختیاردار اوست و هیچ تلاشی برای اصلاح داماد خود و رها کردن دخترش از دست این آدم جانی نمی کند. این مسئله، بسیار غم انگیز و آزاردهنده است.

– این کتاب قطعا نکات خوبی در مورد انقلابی های خالص پیش از انقلاب و شکنجه شدن آنها و سپس انقلاب و دفاع مقدس دارد. اما نکات منفی کتاب به هیچ وجه قابل اغماض نیست و واقعا خواننده را آزار داده و موجب آسیب ذهنی او می شود.